زمان، این پیچیدهترین عنصر جهان هستی که حتی علم نیز در برابر این راز بزرگ سر تعظیم فرود میآورد، آنچنان که آلبرت اینیشتین میگوید: «فرق گذاشتن میان گذشته، حال و آینده، چیزی نیست به جز توهمی لجوج که بر بقای خود اصرار میورزد.»
و اما کتاب چرخ زمان کاستاندا که دهمین کتاب از مجموعه آثار او دربارهی مکتب ناوالیسم و معرفت دن خوان است، به این توضیح اینیشتین در رابطه با زمان بیربط نیست. هر چند محتوای اصلی کتاب جملات قصار دن خوان و معرفت ناب اوست که شامل دیدگاه شمنهای مکزیک باستان دربارهی زندگی، مرگ و جهان هستی میشود و کارلوس کاستاندا از هشت کتاب اول خود گلچین کرده، اما در توضیحات مربوط به هر کتاب، به دست اندر کار بودن قصد شمنهای دوران باستان تا همین امروز اشاره کرده و یک بار دیگر معلوم میشود که مقولهی زمان فقط در عرفان بیزمان نیست، بلکه علم نیز به دایره بودن این قلمرو اذعان میکند و بسیاری از مباحث فیزیک کوانتوم در طریق عرفان پا را از فرضیات و تئوری فراتر گذاشته و عملاً رخ میدهند، آن هم در دنیایی حقیقیتر از دنیای عادی: جایی که کلام هنوز قدرت خود را از دست نداده و گفتن برابر با شدن است.